Ramadan is de 9e maand van de Islamitische maankalender en is de vastenmaand van de moslims. De maand begint wanneer men de wassende maan waarneemt en eindigt wanneer men de volgende wassende maan (eerste kwartier) waarneemt. Door deze werkwijze kunnen het begin en eind van de Ramadan verschillen onder de diverse islamitische stromingen. Binnen de Surinaamse Moeslim Associatie in Suriname is de Ramadan gestart op 3 april 2022.
Naar het voorbeeld van de profeet Mohammed wordt er gevast vanaf de dageraad (ruim vòòr zonsopgang) tot aan zonsondergang. Heel vroeg ‘smorgens nuttigt men het ochtendontbijt (sohor) en na zonsondergang is er het avondmaal (iftar). Het vasten (sawm) is 1 van de 5 zuilen (verplichtingen) van de Islam. Het vasten houdt in dat men gedurende de dag niet eet, drinkt, rookt en geslachtsgemeenschap heeft. Verder is het extra kwalijk om tijdens de Ramadan te liegen, schelden, kwaadspreken en vloeken. Volgens de Islam leerst vasten de mens aan zichzelf te bedwingen en kan het eigenschappen aanleren als discipline, uithoudingsvermogen en vooral zelfbeheersing. Sommigen eten uitgebreid tijdens iftar, maar anderen vinden dat niet kunnen, omdat ze vinden dat de Ramadan een periode is van vasten, onthouding en bezinning. Vasten zou namelijk ook het inlevingsvermogen in de armen moeten versterken en het respect in de medemens en God (Allah) moeten vergroten. Tijdens de Ramadan wordt er extra gebeden en veel gelezen uit de Koran (heilig boek van de moslims).
Voor zieken, zwangeren, jonge kinderen, reizigers en zij voor wie het vasten een bedreiging vormt voor hun gezondheid of herstel van een ziekte, wordt een uitzondering gemaakt. Indien zij dat kunnen, halen zij het vasten op een ander moment in en als dat ook niet kan, moeten zij elke dag dat zij niet vasten een behoeftige persoon voeden.
Laylat al-Qadr oftewel de Waardevolle Nacht, is de nacht waarin de engel Djibril is verschenen aan Mohammed en voor de eerste maal een soera (hoofdstuk) van de Koran aan hem heeft geopenbaard. Deze nacht is beter dan 1000 maanden, want de engelen en de Geest door Gods gebod dalen neer en brengen vrede. Moslims worden aangeraden deze nacht en gebed door te brengen en salat te verrichten. De salat is het rituele gebed binnen de Islam en is ook 1 van de 5 zuilen van de Islam. De exacte datum van de openbaring is niet bekend, maar doorgaans valt Laylat al-Qadr op de 27ste dag van de Ramadan.
De Ramadan wordt afgesloten met het Suikerfeest oftewel Ied-Ul-Fitr. Tijdens dit feest wordt er veel zoetigheid genuttigd. Op die dag gaan de gelovigen naar de moskee voor het gezamenlijk speciaal gebed en gaan daarna op familiebezoek. Voordat zij naar de moskee gaan, moeten zij aan de verplichte zakat (aalmoes) hebben voldaan. De zakat is ook 1 van de 5 zuilen en is het geven van aalmoezen aan de armen om zo tot een eerlijkere verdeling van goederen te komen.
De andere 2 zuilen van de Islam zijn de geloofsbelijdenis (sjahada) en de bedevaartstocht naar Mekka (hadj).
Tijdens de Ramadan groeten de gelovigen elkaar met Ramadan Moebarak of Ramadan Kariem, wat Gezegende Ramadan betekent.